logo
image

About Armenia

Պատմություն

ՊատմությունՊատմությունՊատմությունՊատմություն

ՊատմությունՊատմությունՊատմությունՊատմություն

ՊատմությունՊատմությունՊատմությունՊատմություն

ՊատմությունՊատմությունՊատմությունՊատմություն

Հայաստանի պատմությունը հագեցած է ճակատագրական իրադարձություններով և ազգային նվաճումներով։ Եթե ցանկանում եք ծանոթանալ այս երկրի ուշագրավ անցյալին, ապա անպայման արժե այցելել Երևանի Պատմության թանգարան։ Իսկ մինչ այդ՝ առաջարկում ենք ծանոթանալ հայկական պատմության առանցքային դրվագներին՝ պատկերացում կազմելու համար այս փոքր, բայց հզոր ազգի մասին։

Սկիզբը

«Ո՞վ ենք մենք» և «Որտեղի՞ց ենք եկել» հարցերը, թերևս, մարդկությանը հուզող կարևորագույն հարցերից են եղել։ Դարեր շարունակ հայերն էլ են խորհել ազգի ծագումնաբանության մասին և փորձել են գտնել դրանց պատասխանները։

Հայերը Հայկի՝ Նոյի ժառանգներից մեկի սերունդներն են։ Միջագետքի բռնակալ Բելի դեմ տարած հաղթանակից հետո Հայկը իր ժողովրդին առաջնորդեց դեպի Հայկական բարձրավանդակ, և նրանք սկսեցին իրենց անվանել հայ, իսկ երկիրը՝ Հայք (Հայերի երկիր)։

 

Ուրարտուի քաղաքակրթության ժամանակաշրջանում հայերը կազմում էին տեղական բնակչության մի մասը։ Թեպետ հիմնական խոսակցական լեզուն ուրարտերենն էր, սակայն հին հայերենը նույնպես լայնորեն օգտագործվում էր։ Հետաքրքիր է, որ հետագա դարաշրջաններում ձևավորված հայկական թագավորություններն ու պետությունները հիմնվել են հենց Ուրարտուի թագավորության նույն տարածքներում՝ հայ ժողովրդին դարձնելով մեր նախնիների ուղիղ ժառանգորդը։

 

Եթե ճամփորդեք Երևան, անպայման այցելեք Էրեբունի թանգարանն ու հնագիտական տարածքները, որպեսզի բացահայտեք այս վայրի ուրարտական անցյալն ու ծանոթանաք այստեղ ապրած ժողովրդի ժամանակագրությանը՝ Էրեբունիից մինչև մերօրյա Երևանը։

Դասական ժամանակաշրջանԴասական ժամանակաշրջանԴասական ժամանակաշրջանԴասական ժամանակաշրջան

Դասական ժամանակաշրջանԴասական ժամանակաշրջանԴասական ժամանակաշրջանԴասական ժամանակաշրջան

Դասական ժամանակաշրջանԴասական ժամանակաշրջանԴասական ժամանակաշրջանԴասական ժամանակաշրջան

Դասական ժամանակաշրջանԴասական ժամանակաշրջանԴասական ժամանակաշրջանԴասական ժամանակաշրջան

Հայոց պատմության ամենահավաստի և հիմնավոր ժամանակաշրջաններից մեկը դասական, կամ հայկական հեթանոսական դարաշրջանն է։ Մ․թ․ա․ 3-րդ դարից մինչև մ․թ․ 3-րդ դարն ընկած ժամանակահատվածը հայկական մշակույթն ու ճարտարապետությունը ծաղկում էին զուգահեռ՝ կրոնական կյանքի զարգացմանը։

Այդ դարաշրջանի եզակի օրինակներից է Գառնիի տաճարը, որը հայկական հեթանոսական ծաղկուն մշակույթի վառ կոթողներից է։ Երկրի հնագույն վայրերում իրականացվող շարունակական հնագիտական պեղումների շնորհիվ, այսօր Հայաստանի Պատմության թանգարանը լի է զարդարվեստի, խեցեգործության, քանդակագործության, անոթների, մարմարե արձանների, դրամների և այլ բացառիկ նմուշներով։ Այցելեք ու բացահայտեք պատմության շունչը։

Դասական ժամանակաշրջանում հարստացել է նաև հայոց դիցարանը։ Այդ դարաշրջանում կառուցված տաճարներում հեթանոսական աստվածներին վերաբերվել ու պաշտել են խորը հավատքով ու ակնածանքով։ 

Այդ նմուշներից են, օրինակ՝ հին Արտաշատ քաղաքի տաճարը՝ նվիրված պտղաբերության և իմաստության դիցուհի Անահիտին, կամ Գառնիի տաճարը՝ արևի աստված՝ Միհրին։ Հայկական հեթանոսական դարաշրջանի ներդրումն ու թողած ազդեցությունը մեր մշակույթի ու պատմության մեջ այնքան խորն ու անգնահատելի է, որ պարզապես անհնար է հերքել նրա դերը մեր ինքնության ձևավորման մեջ։

Քրիստոնեական ժամանակաշրջանՔրիստոնեական ժամանակաշրջանՔրիստոնեական ժամանակաշրջանՔրիստոնեական ժամանակաշրջան

Քրիստոնեական ժամանակաշրջանՔրիստոնեական ժամանակաշրջանՔրիստոնեական ժամանակաշրջանՔրիստոնեական ժամանակաշրջան

Քրիստոնեական ժամանակաշրջանՔրիստոնեական ժամանակաշրջանՔրիստոնեական ժամանակաշրջանՔրիստոնեական ժամանակաշրջան

Քրիստոնեական ժամանակաշրջանՔրիստոնեական ժամանակաշրջանՔրիստոնեական ժամանակաշրջանՔրիստոնեական ժամանակաշրջան

Հայոց պատմության ամենանշանակալի ժամանակահատվածներից են մեր թվարկության 4-րդ և 5-րդ դարերը։ Այս դարերում տեղի ունեցած երեք կարևոր իրադարձություններ զգալիորեն ձևավորեցին հայկական ազգային ինքնությունը։ Հիշե՛ք սա, երբ Երևանում այցելեք Կասկադ համալիրը և տեսնեք Գրիգոր Խանջյանի հեղինակած որմնանկարը, որտեղ հրաշալի կերպով պատկերված են այդ երեք դրվագները։

Առաջինը քրիստոնեության ընդունումն էր որպես պետական կրոն՝ 4-րդ դարում։ Թերևս սա այն հիմնական պատճառներից մեկն է, որ հայերը կարողացել են պահպանել իրենց ինքնությունը, և այսօր մենք կարող ենք վայելել նրանց փառահեղ մշակույթը։

 

Մյուս բեկումնային քայլն ու մշակութային ձեռքբերումը, որն անշուշտ, նպաստեց ազգային ինքնագիտակցության պահպանմանն ու ամրապնդմանը, հայոց գրերի ստեղծումն էր։ 405 թվականին Մեսրոպ Մաշտոցը ստեղծեց հայոց այբուբենը, որն ի սկզբանե պարունակում էր 36 յուրահատուկ տառ։ Նշենք, որ այսօր մեր այբուբենն ունի 39 տառ, որոնք ավելացվել են հետագայում։ Այցելե՛ք Արագած լեռան արևմտյան լանջին գտնվող Հայոց այբուբենի հուշարձանը։ Մի՛ մոռացեք գտնել ձեր անվան առաջին տառն ու լուսանկարվել դրա հետ․տեղացիները սիրով կօգնեն ձեզ այն գտնել։

 

Եվ, իհարկե, երրորդ վճռորոշ հանգամանքը 451 թվականի Ավարայրի ճակատամարտն էր՝ պարսիկների դեմ, որտեղ, ի վերջո, հայերը հռչակեցին իրենց հավատը, լեզուն և ազգային ինքնությունը։

Միջին դարերՄիջին դարերՄիջին դարերՄիջին դարեր

Միջին դարերՄիջին դարերՄիջին դարերՄիջին դարեր

Միջին դարերՄիջին դարերՄիջին դարերՄիջին դարեր

Միջին դարերՄիջին դարերՄիջին դարերՄիջին դարեր

Հայոց այբուբենի ստեղծմանը հաջորդող դարերում մեծ զարգացում ապրեց հայ գրավոր մշակույթը, թարգմանչական արվեստն ու ամբողջական կրթական համակարգը, որը շարունակեց իր վերընթաց զարգացումը մինչև 14-15-րդ դարերը։

9-11-րդ դարերը իդեալական շրջան էին Բագրատունյաց Հայաստանի մշակութային և ճարտարապետական ծաղկման համար։ Մայրաքաղաք Անիում զգալի առաջընթաց արձանագրվեց՝ ստեղծելով առանձնացված փիլիսոփայության, արվեստի, մշակույթի և ճարտարապետության դպրոց։ Անիի ազդեցությունը զգացվում է Հայաստանի այլ շրջաններում ևս։

 

Այդ շրջանի մշակութային շունչը զգալու համար արժե այցելել Մարմարաշենի վանքը և Հառիճավանքը, Ամբերդի բերդն ու հարակից Վահրամաշենի եկեղեցին։

 

Հաջորդ դարերը բարենպաստ եղան հայ առևտրականների համար․ նրանք մեծ վարպետությամբ կարողանում էին հաջող գործարքներ կնքել և ստանում էին արտոնություն՝ 17-18-րդ դարերում ճանապարհորդելու Իրանից մինչև Մեծ Բրիտանիա։ Հայ առևտրականները նաև մեծ դեր են խաղացել այն ժամանակվա հայկական Սփյուռքի ձևավորման և հետագա զարգացման գործում։

20-րդ դար20-րդ դար20-րդ դար20-րդ դար

20-րդ դար20-րդ դար20-րդ դար20-րդ դար

20-րդ դար20-րդ դար20-րդ դար20-րդ դար

20-րդ դար20-րդ դար20-րդ դար20-րդ դար

Հայերի համար 20-րդ դարը նոր փուլ է սոցիալ-տնտեսական, մշակութային և ճարտարապետական առաջընթացի համար։ Հայաստանի քաղաքներով ու ավաններով շրջելիս՝ կարող եք տեսնել, թե ինչպես է ձևավորվել մեր երկրի ազգային դիմագիծը։

 20-րդ դարում զարգացավ նաև Երևանը՝ դառնալով «վարդագույն քաղաք»։ Այստեղ կարելի է հանդիպել բազմաթիվ հուշարձանների, հուշակոթողների և քանդակների, որոնք ներկայացնում են մեր երկրի պատմությունն ու մշակույթը։

 

 Այս առումով առանձնապես հետաքրքիր են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրն ու թանգարանը, «Տղամարդիկ» արձանը, «Սասունցի Դավիթ» և «Մայր Հայաստան» հուշարձանները, ինչպես նաև բազմաթիվ այլ տեսարժան կոթողներ։

Անկախ ՀայաստանԱնկախ ՀայաստանԱնկախ ՀայաստանԱնկախ Հայաստան

Անկախ ՀայաստանԱնկախ ՀայաստանԱնկախ ՀայաստանԱնկախ Հայաստան

Անկախ ՀայաստանԱնկախ ՀայաստանԱնկախ ՀայաստանԱնկախ Հայաստան

Անկախ ՀայաստանԱնկախ ՀայաստանԱնկախ ՀայաստանԱնկախ Հայաստան

1991 թվականին հիմնադրված Հայաստանի Հանրապետությունն անցել է երկար ու բարդ ճանապարհ։

Այնուամենայնիվ, այսօր Հայաստանը շարունակում է զարգանալ և նվաճել նորանոր բարձունքներ՝ կերտելով իր պատմությունը։ 2018 թվականի Թավշյա հեղափոխությունը դրա վառ օրինակներից էր՝ երկրի շարունակական առաջընթացի և փոփոխությունների պատրաստակամությամբ։

 

Հայաստանում գտնվելիս բացահայտեք մեր պատմության բոլոր շերտերը՝ անկախ նրանից՝ ուզում եք բացահայտել պատմական անցյալը, թե զգալ ժամանակակից Հայաստանի շունչը։

 

Այցելե՛ք Հայաստանի հիմնական տեսարժան վայրերը, բայց նաև բաց մի՛ թողեք տեղացիների հետ շփվելու հնարավորությունը, որպեսզի և՛ ծանոթանաք երկրի պատմությանը, և՛ ամբողջությամբ ներգրավվեք մշակութային միջավայրում։

Եկե՛ք և մնացե՛ք մեզ մոտ մի փոքր ավելի երկար։